پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی می‌گوید: وقتی که تورم از حدود متعارف فراتر می‌رود و طولانی‌تر می‌شود، اساس جامعه را تهدید می‌کند؛ بنابراین باید به تعیین کننده‌های اصلی قدرت گفت که بدانند دارند گور خود را در درجه اول می‌کنند. چرا که بخش‌های وسیعی از مردم زجر و فقر و فلاکت را تجربه می‌کنند و ستون فقرات جامعه به لرزه در می‌آید.

فرشاد مومنی استاد دانشگاه و اقتصاددان در نشست مجازی موسسه دین و اقتصاد با عنوان «بایسته‌های سیاستگذاری اقتصادی در چارچوب شرایط جدید اقتصاد سیاسی ایران» گفت: طی ۱۰ روز گذشته رئیس محترم بانک مرکزی و معاون اقتصادی محترم سازمان برنامه در کلاب هاوس ظاهر شدند و نکاتی را به زبان راندند که از دل آن نکات چنین استشمام می‌شود که دوباره قرار است ابتدا آرام آرام قباحت افزایش بی‌حد دلار را از بین ببرند و سپس دوباره ما را در دور باطلی که ارزش دلار افزایش پیدا کند، سیاست‌های تورم زا سکه‌ی رایج شود و از دل سیاست‌های تورم زا با بحران تقاضای مؤثر نزد خانوار‌ها و گسترش و تعمیق فساد و نابرابری روبرو شویم و سقوط بنیه‌ی تولیدی را شاهد باشیم از باب این نگرانی فکر کردیم در بزنگاه به طور جدّی باید به حکومتگران گرامی هشدار دهیم.

در شرایط کنونی اگر واقعاً بخواهند صادقانه به بحث‌های رهبری در زمینه‌ی مانع زدایی از تولید اهتمام کنند بجای اینکه به نام مانع زدایی باب رانت و فساد و از کارکرد افتادگی را ترویج کنند بهترین کار این است که به کانون‌های اصلی ماجرا توجه کنند. اگر بخواهد تولید تقویت شود این یک استانداردی است که در سطح دنیا همه پذیرفته‌اند. در سطح دنیا همه پذیرفته‌اند برای اینکه تولید اقتصادی توان رقابت پیدا کند باید اندازه‌ی بازار، کیفیت بازار کار، ثبات اقتصاد کلان، کیفیت محصول، پویایی کسب و کار، کیفیت نهاد‌ها و نظام مالی در مرکز توجه قرار بگیرد.

فرشاد مومنی در نشست انجمن علمی دانشجویی مدیریت صنعتی دانشگاه علامه طباطبائی به موضوع صنعت زدایی در یک دهه اخیر کشور پرداخت.

«خیلی از دلسوزان در میان کسانی که مسائل فرهنگی اهمیت می‌دهند فکر می‌کنند موعظه کم وجود دارد که این قدر هنجارشکنی رایج شده است، در حالی که آقای بهشتی از دل قرآن به این بحث می‌پردازد که هرج و مرج و آشفتگی ارزشی- هنجاری در جامعه ریشه در مناسبات ناعادلانه دارد. اگر در برنامه‌ریزی‌ها عدالت را در حاشیه قرار دهید ناگزیر باید به سمت آشفتگی اقتصادی- اجتماعی حرکت کنید.»

دکتر مومنی با تأکید بر اینکه ما باید به سمت دولت توسعه‌گرا برگردیم، گفت: بدین معنا دولتی داشته باشیم که می‌خواهد از طریق ارتقای بنیه تولیدی خودش و از طریق رقابت‌های سالم مبتنی بر دانایی و توانایی خلق ارزش کند

دکتر فرشاد مومنی از اقتصاددانانی است که حرفهای زیادی در زمینه «توسعه» برای گفتن دارد. او که سال هاست علاوه بر دانشگاه در موسسه دین و اقتصاد نیز به پژوهش و اندیشیدن مشغول است در این گفت گو با بیانی آکادمیک به نقد و واررسی مشکلات اقتصادی امروز کشور می پردازد.او تصریح می کند که امروز دانشگاه و نظام آموزش عالی با کمی گرایی افراطی و سایر کارهای خلاف علم و اخلاق، سیاست زده و مبتذل و تبدیل به کمپانی تولید مقاله شده است.

فرشاد مومنی اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه علامه گفت: بسیار متاسفم که باید بگویم به‌طور روزمره شاهد این هستیم که در بخش‌های مختلف عملکرد اقتصادی رکوردهای انحطاطی دوره احمدی‌نژاد یکی پس از دیگری در حال شکسته‌شدن هستند.

یکی از مسائل و دغدغه‌های جدی در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور، همواره بحث «توسعه» است. برنامه‌های توسعه‌ای در تاریخ معاصر کشور ما اغلب با توفیقات و شکست‌هایی همراه بوده و هدف ما در این گفت‌وگو بررسی این نکته است که انقلاب چقدر توانست بستری برای توسعه فراهم کند و آیا مسیر توسعه در ایستگاه انقلاب متوقف شد یا اینکه شتاب گرفت؟

باید از سازه‌ی ذهنی ای که به نام بازارگرایی معرفی می شود اما در واقع بازارگرایی مبتذل است باید دست برداشت. منظور ما الگویی از بازارگرایی است که نه به لوازم عملی شدن بازارگرایی در یک کشور توجه دارد و نه مسئولیت پیامدهای آن را به عهده می‌گیرد؛ در ذات خودش کوته‌نگر است و از طریق سیاست‌هایی که توصیه می‌کند مشوّق گسترش و تعمیق، رانت، ربا و فساد است. باید به سطح دیگری از اندیشه که در آن بین نظریه و محیط پیوند وسیع و رابطه‌ی معنی‌دار برقرار شود بازگشت.

فرشاد مومنی: آزادسازي قيمت‌ها چه در بخش حامل‌هاي انرژي و چه ارز موجب افزايش فشارها به فرودستان و بخش‌هاي توليد مي‌شود كه ايران را در معرض ركود عمق يافته‌ قرار خواهد داد.

برای من توفیقی است که در یک شرایط خطیر برای کشورمان در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی دور هم جمع بشویم و بستری را فراهم بکنیم برای فکر کردن راجع به اینکه در حیطه تخصصی ما چه کمک­هایی را می­توانیم به نظام تصمیم­گیری و تخصیص منابع ملی، انجام بدهیم به گونه ­ای که امکان حداقل­سازی هزینه ­ها و حداکثرسازی دستاوردهای این شرایط را، فراهم بکنیم.

فرشاد مومنی دیروز در نشست اقتصاد سیاسی دستکاری نرخ ارز درباره تداوم ایجاد تقاضای ضد توسعه برای ارز هشدار داد

فرشاد مومنی، کارشناس حوزه اقتصاد گفت:اقتصاد مقاومتی در ایران معادلی برای Resilience است. پیشنهاد من برای این اصطلاح، اغتنام فرصت ها و مهار تهدیدهاست.